In 1958 opende – de in 2018 overleden – Ingvar Kamprad in Älmhult zijn allereerste IKEA-vestiging. Het enorme pand in het stadje in het zuiden van Zweden, in de provincie Småland, bestaat nog steeds. Nu is er het IKEA Museum gevestigd. Een vrolijk museum met een serieuze ondertoon.

Het originele bureau van Ingvar Kamprad is een van de weinige meubelstukken in het museum dat niet het IKEA-merk draagt.

Armoede maakt vindingrijk

IKEA-gangers kennen de naam Småland goed. Het is echter meer dan de ballenbak van de woonwinkel: het is de bakermat van IKEA, zo is te zien in het in 2016 geopende museum in Älmhult. IKEA is tot in elke vezel verbonden met het Scandinavische land. Zweden was vroeger een arm land: mensen leefden in kleine huisjes op koude, rotsachtige grond die nauwelijks iets opleverde. De armzalige omstandigheden waarin ook de jonge Ingvar opgroeide, maakten hem vindingrijk. Al in 1943 begon hij zijn eerste handeltje in lucifers en horloges. Hij noemde zijn bedrijfje naar zijn eigen naam, de naam van de boerderij waar hij woonde (Elmataryd) en zijn woonplaats (Agunnaryd): IKEA.

Zweedse roots in IKEA Museum

Tot op de dag van vandaag zie je wereldwijd de Zweedse roots van IKEA. De bekende gekleurde vloerkleden bijvoorbeeld. Nu gebruiken we ze ter decoratie, maar in de veertiger en vijftiger jaren was het voor de Zweden pure noodzaak om de kleine koude huizen te voorzien van zelf geweven kleden. Ook het praktische van IKEA en het wonen op een kleine oppervlakte vloeit rechtstreeks voort uit deze historie. Inklapbare kasten, uitschuiftafels, stapelbare meubels en opbergsystemen maken nog steeds deel uit van de collectie van de meubelgigant.

Iconen van IKEA in het museum

Op de tweede verdieping van het IKEA Museum komt een eindeloze stroom aan meer en minder bekende iconen uit zestig jaar IKEA – letterlijk – aan een lopende band voorbij. Net als de inbussleutel, de platte pakketten en de blauwe tas. Net als in de huidige winkelvestigingen zijn in het IKEA Museum huiskamers ingericht, maar wel met spullen én prijzen uit een bepaald jaar.

In 2023 bestaat IKEA 80 jaar en ter ere daarvan brengt het Zweedse meubelwarenhuis een de Nytillverkad(‘nieuw geproduceerd’)- collectie uit met verschillende klassiekers van IKEA in een nieuw jasje.

Op de cover

De covers van alle IKEA-gidsen door de jaren heen zijn te zien in het IKEA Museum

IKEA zou IKEA niet zijn als er ook wat te spelen en te ontdekken valt. Zo ontwerp je in het museum je eigen stofdesign dat meteen geprojecteerd wordt op een interieur. Of je maakt je eigen schort of tas met – uiteraard – IKEA-stof op een van de naaimachines die klaar staan. Maar het meest toepasselijke souvenir maak je toch in de woonkamer die ook op de voorpagina van de gids staat. Ga zitten op de bank en er wordt een foto van je gemaakt. Uit de printer rolt vervolgens een nieuwe gidscover, maar dan met jou als hoofdrolspeler.

DIY-hotelkamer naast IKEA Museum

In 1958 konden klanten van de eerste IKEA-vestiging overnachten in het naastgelegen motel. Men kwam toen van heinde en verre; een bezoek aan de meubelgigant was een hele onderneming. Het motel is tegenwoordig een hip hotel, geheel in stijl ingericht. De kamers zijn kaal: meer dan een bed, een stoel en een paar lampen staat er niet in. Op elke verdieping vind je echter een gezellige woonkamer met keuken. Hier kun je leven, lezen, spelletjes spelen, borrelen, koken, eten; wat je maar wilt. Je hotelkamer is meer een slaapkamer, die je naar eigen smaak kunt inrichten met spulletjes uit de woonkamer. Vandaar dat het zo’n kale boel is: geheel in IKEA-geest moet je zelf iets doen in deze DIY-hotelkamer. Neem vooral je Familycard mee, want dan krijg je nog een leuke korting (op het toch al niet al te dure hotel) ook.

Het zuiden van Zweden is de bakermat voor nog veel meer Zweeds design.

The Bridge naar het Zuiden van Zweden

De weg naar Småland is bijzonder: je rijdt over de zestien kilometer lange Sontbrug, bekend van de Zweedse detectiveserie The Bridge, van Denemarken naar Zweden. Dat ziet er zo uit.