Zondagochtend in Krakau. Ulica Krakowska is uitgestorven. De zon knipoogt langs de schoorstenen van de pastelkleurige panden in de straat. De rails schitteren in het ochtendlicht en in de verte tingelt een vroege tram.

De bladderende verf op de huizen geeft de Poolse stad op dit uur van de dag een authentieke uitstraling. ,,Klopt”, bevestigt gids Jola. ,,Krakau heeft het geluk gehad niet platgebombardeerd te zijn in de oorlog. Bijna alles wat je ziet is origineel.” We lopen door Kazimierz, ooit een zelfstandige stad aan de rivier de Wisla, nu een van de oudste wijken van Krakau. De stad ontwaakt langzaam. Op een hoek van de straat Ulica Meiselsa staan Kasja en Bart in jarenvijftig-outfit hun ontbijt te nuttigen: een broodje humus met een glas witte wijn. Ze zijn het ‘uithangbord’ van hun eigen eetcafé.

Een populaire plek, zo blijkt; alle tafeltjes zijn bezet. ,,In dit deel van de stad zitten veel interessante eettentjes, bakkers, boetiekjes, keldercafés en galeries”, weten de locals te vertellen. Even verderop staan we verlekkerd te kijken bij de bakker, die letterlijk zoete broodjes bakt.

Filmset Schindler’s List

Via de Ulica Jozefa lopen we verder door de straten van de voormalige Joodse wijk. Ooit woonden er zo’n zeventigduizend joden in Krakau en telde de stad bijna vijftig synagogen. De Tweede Wereldoorlog heeft grote impact gehad op de stad en zijn bewoners. Wij zien een intieme biertuin, met gezellige tafels onder het groen van bomen. Maar zeventig jaar geleden werden op deze plek joden bijeengedreven om naar het getto aan de andere kant van de rivier te worden afgevoerd. Of erger nog: naar het vernietingskamp Auschwitz, zo’n zeventig kilometer verderop. Foto’s van toen hangen rondom de biertuin.

Er zijn ook foto’s bij uit de film Schindler’s List, die hier werd opgenomen. Elke hoek, elke straat en elk plein in dit deel van Krakau heeft zijn eigen huiveringwekkende geschiedenis. De lege synagogen en de monumenten in de stad zijn daar het kille bewijs van.

Ballonnen en bontjassen in Krakau

Toch heeft het leven hier niet stilgestaan. Krakau leeft en groeit, daar zorgen onder meer de tienduizenden studenten voor. We wandelen langs de vele terrassen en restaurants aan Ulica Szeroka en wurmen ons door de drukke tweedehandsmarkt op Plac Nowy. Ooit werd hier alleen koosjer vlees verkocht, nu koop je hier zondags bontjassen, schoenen en accessoires. In het centrum van de stad lopen ballonverkopers tussen de bloemenverkopers, straatmuzikanten, locals en toeristen op het Rynek Główny, de Grote Markt.

Terwijl we naar de trompetter luisteren die elk heel uur hoog vanaf de toren van de Mariakerk zijn klanken over de stad laat galmen, weten we nog niet dat we op een van de grootste ondergrondse archeologische musea staan. Dat museum is eigenlijk het Krakau van eeuwen geleden, maar dan vijf meter lager.

Hoogste punt van de stad: Wawel

Als we weer boven de grond staan, wandelen we door de straten van Krakau naar het letterlijke hoogtepunt van de stad: de heuvel Wawel. Hier staan het kasteel en de kathedraal van Krakau. Zodra we boven op de heuvel zijn, kijken we uit over de stad en de rivier. Ondertussen gaat de zon alweer onder. De laatste stralen weerkaatsen in het water van de Wisla. De straten van Krakau worden langzaam stiller. Morgen weer een dag.

Hotspots Krakau en omgeving

Krakau is rijk aan bezienswaardigheden én een goede uitvalsbasis om de rest van de regio Malopolska (Klein Polen) te ontdekken. Dit zijn mijn tips:

Tweede Wereldoorlog

Fabryka Schindlera (Schindlers Fabriek) is de oude emaillefabriek van Oscar Schindler in Krakau. Het pand bestaat nog steeds en is nu een museum. Het verhaal van de Duitse Schindler die in de Tweede Wereldoorlog meer dan duizend joden redde door ze in zijn fabriek te laten werken en bivakkeren, werd door Steven Spielberg – grotendeels in zwartwit – verfilmd. Schindler’s List won vier Oscars, onder meer voor Beste Film.

Ook de film The Pianist van Roman Polanski gaat over Krakau tijdens de Tweede Wereldoorlog. Polanski verbleef als kind in het getto van Krakau.

De wijk waar Schindlers Fabriek staat is vlakbij de wijk Podgórze, waar vroeger het Joodse getto was. Hier vind je op het Plac Bohaterów Getta het stoelenmonument. Op dit plein (vlakbij het station) staan stoelen. Elke stoel staat voor duizend joden die zijn afgevoerd naar concentratiekampen en lege stoelen achterlieten. Aan het plein zat apotheek ‘Onder de Adelaar’. De apotheker die er tijdens de oorlog werkte, Tadeusz Pankiewicz, redde honderden joden. De apotheek is nu een museum. Op sommige plekken is de muur die rondom het getto stond nog te zien. De muur heeft aan de bovenkant de vorm van Joodse grafstenen, een cynische grap van de nazi’s.

Hotspots in Krakau

Wisla – deze rivier is de grootste van Polen en belangrijk voor Krakau. Je kunt met bootjes een rondvaart maken en de stad vanuit een ander perspectief bekijken. Langs de rivier loopt een fiets- en wandelpad waar locals (en toeristen) graag gebruik van maken.

Rond stadspark – vroeger werd de oude stad Krakau omringd door een stadsmuur. Die is grotendeels afgebroken, maar op de plek waar die ooit stond, zijn bomen geplant die nu een soort rond stadspark vormen.

Kazimierz – de oude Joodse wijk is nu een wijk waar allerlei kleine restaurants, bakkers, eetcafés, bars, keldercafés en galeries te vinden zijn. Ook staan er nog vele (in onbruik geraakte) synagogen, die soms nog wel de deuren open hebben.

Rynek Główny, de Grote Markt van Krakau. Precies in het midden van dit grote plein staat een van de oudste winkelcentra: Sukiennice, gebouwd in de veertiende eeuw. Vroeger was het een centrum voor internationale handel, tegenwoordig is het een toeristenmarkt. Aan het plein staat ook de Mariakerk met basiliek. Rondom het plein – waar elke dag een bloemenmarkt is – en in de aangrenzende straten vind je vele (internationale) winkels en restaurants.

Onder de Grote Markt zit Podziemia Rynku, een ondergrondse tentoonstelling waar je kennismaakt met het archeologische Krakau van eeuwen geleden.

Plac Nowy – een oud marktplein in de wijk Kazimierz waar vroeger vlees werd verkocht. Tegenwoordig is hier elke zondag een tweedehandsmarkt.

Wawelkasteel en -kathedraal – op het hoogste punt van Krakau, de berg Wawel, staan twee bezienswaardigheden: het kasteel en de kathedraal van Wawel. De kathedraal is gratis toegankelijk. Het is een eclectisch gebeuren met veel houtsnijwerk, marmer, goud en immense wandtapijten. Het is een van de belangrijkste kerken van Polen, waar meer dan dertig koningen werden gekroond. Onderaan de heuvel, aan de rivieroever, zit de Drakengrot en er staat een beeld van een draak die af en toe vuur spuwt.

Aan Ulica Szeroka, in het hart van de Joodse wijk, staat de oudste synagoge van de stad, daterend uit de vijftiende eeuw. Bij de naastgelegen begraafplaats is een soort mini-klaagmuur, waar mensen briefjes met wensen of andere boodschappen achterlaten.

Typisch Poolse lekkernijen

Pierogi – de Poolse variant van dumplings: halvemaanvormige deegkussentjes gevuld met vlees, kaas, aardappel, paddenstoelen, groente of fruit.

Cremovka – mierzoete lekkernij die op onze tompoes lijkt. Ook wel Pope’s Cake genoemd, omdat het het favoriete gebakje van paus Johannes Paulus II was.

MEER POLEN

• Ook buiten Krakau zijn er bijzondere locaties te bezoeken. Hier heb je een lijst met zes interessante tips!
• Polen heeft meer steden die een bezoek waard zijn. Wat dacht je van Gdansk?